1049

O concello de Moaña esta situado ao sur do Morrazo. Pola súa situación é unha terra vinculada ao mar onde o ser humano deixou as súas pegadas en practicamente todas as épocas. O seu poboamento comeza polo menos no neolítico, fai cinco mil anos, da man dos construtores de dólmenes, túmulos funerarios como o de Chan dá Arquiña, a 540 m. Tamén destacan, xa na Idade do Bronce, os petróglifos de Pozo Garrido, Borna ou Pedra Furada en Meira. Os poboados castrexos de Montealegre en Domaio ou o dos Remedios en Tirán dan conta do paso da Idade do Ferro nesta zona e da chegada da romanización.

Durante a Idade Media dos séculos XII e XIII destacan as igrexas románicas de San Martiño, orixe da cidade; e San Xóan de Tirán, gran descoñecida pero exemplo da transición do románico ao gótico. No ámbito civil destaca a Torre de Meira derrubada durante a segunda Guerra Irmandiña.

A igrexa de Santa Baia de Meira e o pazo do Rosal simbolizan un momento de gran crecemento económico e demográfico grazas á introdución do millo, cereal que favorecería a construción de gran parte dos muíños da zona como os que se poden percorrer nos carreiros do río Fraga ou do río Freixa ata a Poza dá Moura.